Burn-out komt door te veel stress. Toch?
Helaas klopt dat niet helemaal dat een Burn-out enkel door stress komt.
Stressreactie
Stress is een natuurlijke reactie van alle levende wezens op externe en interne prikkels. Stress is niet iets van buitenaf. De stressreactie maakt het mogelijk dat wij in actie komen. Het maakt het mogelijk dat wij genoeg energie hebben om in een gevaarlijke situatie weg te kunnen rennen of te kunnen vechten, maar ook dat wij de marathon van New York kunnen lopen. Het helpt ons vol te houden als wij onder spanning moeten presteren maar ook om een nacht op het festival door te gaan.
In andere woorden: wij hebben stress nodig, het houdt ons in leven (bij wijze van spreken).
Stress vroeger
Wat maakt het dan dat stress zo’n slecht imago heeft? Wat maakt dat stress, of eigenlijk te veel ervan, zoveel klachten veroorzaakt?
Heel vroeger was de functie van stress simpel en duidelijk. We kwamen een gevaar (bijvoorbeeld een tijger) tegen, ons interne systeem merkte het op, koos de juiste, meest kansrijke reactie en bam! De alom bekende “vechten, vluchten of bevriezen” reactie vond plaats. Dit systeem werkte perfect, het deed wat het moest doen. Als het gevaar vervolgens geweken was kwam het systeem weer tot rust. De wereld was overzichtelijk en (tot op bepaalde hoogte) voorspelbaar. Actie-reactie-rust, dat was de volgorde van de gebeurtenissen. Ons systeem, ons lichaam en geest, keerde iedere keer weer terug in de uitgangspositie, zodat er een goed evenwicht bewaard bleef.
Stress nu
Ons leven is tegenwoordig een stuk ingewikkelder geworden. De ene actie na de andere actie volgt elkaar op. We willen alles, werken, sporten, een sociaal leven, een schoon huis etc etc. Onze interne systemen zijn helaas niet mee veranderd. In hun perfecte eenvoud doen ze nog altijd waar ze goed in zijn, namelijk regelen dat wij de nodige actie kunnen ondernemen.
Dus alles wat veranderd is, is de wereld om ons heen en onze manier van leven. Daar is ons stress-mechanisme niet op gebouwd. Toch denken wij dat het mogelijk is om het te negeren. We willen alles en daar dan ook het liefst continue mee doorgaan, zonder af en toe het systeem tot rust te laten komen.
Burn-out
Burn-out is niet het resultaat van te veel stress. Wij kunnen als mens best veel stress hebben. Dat wil zeggen zolang ons hormoon systeem, wat de stressreactie regelt, in evenwicht blijft is er niets aan de hand. En Evenwicht is hier het belangrijkste woord. Veelal wordt ons systeem overvraagt.
Burn-out is dus het ontbreken van evenwicht. Iemand die een burn-out heeft, of eigenlijk burn-out is, is te lang in de actie-modus gebleven en daardoor opgebrand geraakt.
Ieder systeem wat voortdurend werkt, altijd in beweging blijft, zonder dat er energie bijkomt en zonder dat er onderhoud gepleegd wordt, komt vroeg of laat tot een abrupte stop. Wij weten allemaal dat de benzinetank van onze auto af en toe bijgevuld hoort te worden om verder te kunnen rijden. Maar waar het onszelf aangaat lijken we deze regel te negeren. Best bijzonder eigenlijk….
Verder is er nog zo’n misverstand namelijk dat burn-out alleen een werk gerelateerd probleem is. Dat zou dus betekenen dat iemand die niet werkt niet burn-out kan raken. Helaas werkt het niet zo en waarschijnlijk kennen we dan ook allemaal wel iemand die niet werkt en toch alle symptomen van een burn-out heeft.
Kortom
Een burn-out betekend dus dat het evenwicht tussen output en input ernstig verstoord is. Wanneer je jezelf overvraagd omdat je bijvoorbeeld ALLES wil doen, OVERAL wil zijn, alles PERFECT wil doen, voor iedereen KLAAR wil staan en niet genoeg zorgt voor HERSTEL dan loop je de kans om ook burn-out te raken. Balans is dus in deze tijd heel erg belangrijk. Zo geven we ons stresssysteem weer de kans om tot rust te komen. Actie – reactie – rust.
Symptomen van een burn-out
Omdat een burn-out vaak niet herkend wordt, is het nuttig de symptomen tijdig te herkennen om zo erger te voorkomen. Je hebt 3 types symptomen van burn-out: de lichamelijke-, de psychische- en gedragssymptomen. Zo zijn er bijvoorbeeld (dit zijn enkel een aantal voorbeelden):
Lichamelijke symptomen zoals:
- Vermoeidheid
- Slapeloosheid
- Lichamelijke pijnen
- Minder eetlust
- Vatbaarder voor ziektes
Psychische symptomen zoals:
- Concentratie problemen
- Opgebrand/uitgeput gevoel
- Depressieve gevoelens
- Angstig
- Geïrriteerd
Gedragssymptomen zoals:
- Je gaat sociale contacten uit de weg
- Je wordt afhankelijk van middelen, zoals roken of slaapmiddelen
- Je gaat minder presteren
- Je hebt nergens meer zin in
Herken jij één of meerdere symptomen? Heb je andere symptomen en wil je weten of dat ook bij een burn-out hoort? Heb jij moeite om de balans van actie – reactie – rust te vinden in jouw leven? Neem gerust contact met me op zodat we samen jouw klachten kunnen bespreken en kunnen werken aan een oplossing. Kies voor een gezonde toekomst.
